ఉత్తమ స్త్రీ, పురుష లక్షణాలు :
ఉత్తమ పురుష లక్షణాలు :
శ్లో॥ కార్యేషు యోగీ, కరణేషు దక్షః
రూపేచ కృష్ణః క్షమయా తు రామః
భోజ్యేషు తృప్తః సుఖదుఃఖ మిత్రం
షట్కర్మయుక్తః ఖలు ధర్మనాథః (కామందక నీతిశాస్త్రం)
--> కార్యేషు యోగీ :
పనులు చెయ్యడంలో ఒక యోగి వలె, ప్రతిఫలాన్ని ఆశించకుండా చెయ్యాలి.
--> కరణేషు దక్షః
కుటుంబాన్ని నడపడంలో, కార్యాలను నిర్వహించడంలో నేర్పుతో, సంయమనంతో వ్యవహరించాలి. సమర్ధుడై ఉండాలి.
--> రూపేచ కృష్ణః
రూపంలో కృష్ణుని వలె ఉండాలి. అంటే (ఎనిమిది పెళ్ళిళ్ళు చేసుకోమని కాదు) ఎల్లప్పుడూ ఉత్సాహంగా,
సంతోషంగా ఉండాలి.
--> క్షమయా తు రామః
ఓర్పులో రామునిలాగా ఉండాలి. పితృవాక్యపరిపాలకుడైన రాముని వలె క్షమించేగుణాన్ని కలిగిఉండాలి.
--> భోజ్యేషు తృప్తః
భార్య/తల్లి వండినదాన్ని సంతృప్తిగా (వంకలు పెట్టకుండా) భుజించాలి.
--> సుఖదుఃఖ మిత్రం
సుఖదుఃఖాలలో కుటుంబానికి మిత్రుని వలె అండగా ఉండాలి. మంచి చెడ్డలలో పాలు పంచుకోవాలి.
ఈ షట్కర్మలు - ఈ ఆరు పనులు సక్రమంగా చేసే పురుషుడు ఉత్తమ పురుషునిగా , ధర్మనాథునిగా కొనియాడబడతాడు.
ఉత్తమ స్త్రీ లక్షణాలు :
శ్లో॥ కార్యేషు దాసీ, కరణేషు మంత్రీ,
రూపేచ లక్ష్మీ, క్షమయా ధరిత్రీ,
భోజ్యేషు మాతా, శయనేషు రంభా
షట్కర్మ యుక్తా కుల ధర్మపత్నీ. (కామందక నీతిశాస్త్రం)
--> కార్యేషు దాసీ
పనులు చెయ్యడంలో దాసి లాగా బద్ధకించకుండా పొందికగా, ఒద్దికగా, నిదానంగా పనులు చెయ్యాలి. ఏ పనులు చేసినా ప్రతిఫలాన్ని ఆశించకూడదు. నిస్వార్థంగా, నిజాయితీగా ఉండాలి.
-->కరణేషు మంత్రీ
మంచి సలహాలు, సూచనలు అందించడంలో మంత్రిలాగా ఉండాలి. ఇచ్చే సలహాలు కుటుంబానికి మంచి పేరు తెచ్చేలా ఉండాలి. ఆ సలహాల వల్ల ఎవరికీ అన్యాయం జరగకూడదు.
-->రూపేచ లక్ష్మీ
ఎల్లప్పుడూ ప్రశాంతచిత్తంతో ఉండాలి. ఇరుగు పొరుగువారందరితో స్నేహంగా ఉండాలి. రూపంలో లక్ష్మీ దేవి లాగా ఎల్లప్పుడూ కళకళలాడుతూ, చిరునవ్వు చిందిస్తూ సంతోషంగా ఉండాలి.
-->క్షమయా ధరిత్రీ
కష్ట సమయాలలో, కుటుంబ నిర్వహణలో భూదేవి అంత ఓర్పును కలిగి ఉండాలి. తొందరపడి ఏ పని చేయకూడదు.
-->భోజ్యేషు మాతా
భర్త తెచ్చిన సంపాదనతో సంతృప్తి పడాలి. భోజనం పెట్టేటప్పుడు తల్లి వలె ప్రేమగా పెట్టాలి.
--> శయనేషు రంభా
పడకటింటి లో రంభ లాగా ఉండాలి.
ఈ షట్కర్మలు - ఈ ఆరు పనులు సక్రమంగా చేసే స్త్రీ ఉత్తమ స్త్రీగా, ధర్మపత్నిగా కొనియాడబడుతుంది. ఇదీ ఈ శ్లోకానికి అర్థం.
మన పెద్దలు ఉత్తమ స్త్రీ పురుషులకు ఉండాల్సిన లక్షణాలను గూర్చి ఈవిదంగా చెప్పారు. అంటే ఈవిధంగా ఉన్నవాళ్ళే ఉత్తములా?! అనే సందేహం అనవసరం. ఈ షట్కర్మలనూ ఆచరిస్తే స్త్రీ, పురుషులు ఇంకా సఖ్యతగా, అన్యోన్యంగా ఉంటారని దాని అర్థం కావచ్చును.
విన్నపం - ఎక్కడైనా తప్పుగా చెప్తే మన్నించమని ప్రార్థన.
ఉత్తమ పురుష లక్షణాలు :
శ్లో॥ కార్యేషు యోగీ, కరణేషు దక్షః
రూపేచ కృష్ణః క్షమయా తు రామః
భోజ్యేషు తృప్తః సుఖదుఃఖ మిత్రం
షట్కర్మయుక్తః ఖలు ధర్మనాథః (కామందక నీతిశాస్త్రం)
--> కార్యేషు యోగీ :
పనులు చెయ్యడంలో ఒక యోగి వలె, ప్రతిఫలాన్ని ఆశించకుండా చెయ్యాలి.
--> కరణేషు దక్షః
కుటుంబాన్ని నడపడంలో, కార్యాలను నిర్వహించడంలో నేర్పుతో, సంయమనంతో వ్యవహరించాలి. సమర్ధుడై ఉండాలి.
--> రూపేచ కృష్ణః
రూపంలో కృష్ణుని వలె ఉండాలి. అంటే (ఎనిమిది పెళ్ళిళ్ళు చేసుకోమని కాదు) ఎల్లప్పుడూ ఉత్సాహంగా,
సంతోషంగా ఉండాలి.
--> క్షమయా తు రామః
ఓర్పులో రామునిలాగా ఉండాలి. పితృవాక్యపరిపాలకుడైన రాముని వలె క్షమించేగుణాన్ని కలిగిఉండాలి.
--> భోజ్యేషు తృప్తః
భార్య/తల్లి వండినదాన్ని సంతృప్తిగా (వంకలు పెట్టకుండా) భుజించాలి.
--> సుఖదుఃఖ మిత్రం
సుఖదుఃఖాలలో కుటుంబానికి మిత్రుని వలె అండగా ఉండాలి. మంచి చెడ్డలలో పాలు పంచుకోవాలి.
ఈ షట్కర్మలు - ఈ ఆరు పనులు సక్రమంగా చేసే పురుషుడు ఉత్తమ పురుషునిగా , ధర్మనాథునిగా కొనియాడబడతాడు.
ఉత్తమ స్త్రీ లక్షణాలు :
శ్లో॥ కార్యేషు దాసీ, కరణేషు మంత్రీ,
రూపేచ లక్ష్మీ, క్షమయా ధరిత్రీ,
భోజ్యేషు మాతా, శయనేషు రంభా
షట్కర్మ యుక్తా కుల ధర్మపత్నీ. (కామందక నీతిశాస్త్రం)
--> కార్యేషు దాసీ
పనులు చెయ్యడంలో దాసి లాగా బద్ధకించకుండా పొందికగా, ఒద్దికగా, నిదానంగా పనులు చెయ్యాలి. ఏ పనులు చేసినా ప్రతిఫలాన్ని ఆశించకూడదు. నిస్వార్థంగా, నిజాయితీగా ఉండాలి.
-->కరణేషు మంత్రీ
మంచి సలహాలు, సూచనలు అందించడంలో మంత్రిలాగా ఉండాలి. ఇచ్చే సలహాలు కుటుంబానికి మంచి పేరు తెచ్చేలా ఉండాలి. ఆ సలహాల వల్ల ఎవరికీ అన్యాయం జరగకూడదు.
-->రూపేచ లక్ష్మీ
ఎల్లప్పుడూ ప్రశాంతచిత్తంతో ఉండాలి. ఇరుగు పొరుగువారందరితో స్నేహంగా ఉండాలి. రూపంలో లక్ష్మీ దేవి లాగా ఎల్లప్పుడూ కళకళలాడుతూ, చిరునవ్వు చిందిస్తూ సంతోషంగా ఉండాలి.
-->క్షమయా ధరిత్రీ
కష్ట సమయాలలో, కుటుంబ నిర్వహణలో భూదేవి అంత ఓర్పును కలిగి ఉండాలి. తొందరపడి ఏ పని చేయకూడదు.
-->భోజ్యేషు మాతా
భర్త తెచ్చిన సంపాదనతో సంతృప్తి పడాలి. భోజనం పెట్టేటప్పుడు తల్లి వలె ప్రేమగా పెట్టాలి.
--> శయనేషు రంభా
పడకటింటి లో రంభ లాగా ఉండాలి.
ఈ షట్కర్మలు - ఈ ఆరు పనులు సక్రమంగా చేసే స్త్రీ ఉత్తమ స్త్రీగా, ధర్మపత్నిగా కొనియాడబడుతుంది. ఇదీ ఈ శ్లోకానికి అర్థం.
మన పెద్దలు ఉత్తమ స్త్రీ పురుషులకు ఉండాల్సిన లక్షణాలను గూర్చి ఈవిదంగా చెప్పారు. అంటే ఈవిధంగా ఉన్నవాళ్ళే ఉత్తములా?! అనే సందేహం అనవసరం. ఈ షట్కర్మలనూ ఆచరిస్తే స్త్రీ, పురుషులు ఇంకా సఖ్యతగా, అన్యోన్యంగా ఉంటారని దాని అర్థం కావచ్చును.
విన్నపం - ఎక్కడైనా తప్పుగా చెప్తే మన్నించమని ప్రార్థన.
